RELACJE POMIĘDZY RODZEŃSTWEM

    „Jak wspierać dobre relacje pomiędzy rodzeństwem?”

 Szanowni Państwo!!!

 Drodzy rodzice, opiekunowie. !!!

W kwietniowym kalendarzu szkolnych imprez dla naszych uczniów zaplanowany został TYDZIEŃ RODZEŃSTWA.

Organizując taką akcję chcieliśmy uczniom zwrócić uwagę na to, jak ważną rolę w ich życiu odgrywa brat, czy siostra i zachęcić  do budowania dobrych relacji ze sobą, pielęgnowania ich na co dzień. Wzajemne stosunki pomiędzy rodzeństwem szczególnego znaczenia nabierają  teraz- w dobie pandemii, kiedy znacznemu ograniczeniu uległy osobiste kontakty dzieci  z rówieśnikami, przyjaciółmi. Znacząco wpływają one na klimat panujący w rodzinie- w szczególności na poczucie wspólnoty, rodzaj i poziom przeżywanych  emocji, podejmowanych aktywności.

   Rodzeństwo wywiera ogromny wpływ na rozwój osobowy każdego dziecka w rodzinie-zarówno tego młodszego, jak i starszego i jest to przeważnie wpływ pozytywny, owocem którego jest silna więź emocjonalna. Zazwyczaj jest ona w stanie przetrwać do czasu osiągnięcia przez dziecko samodzielności  i być  dla niego źródłem wsparcia w dorosłym życiu.

  Na budowanie dobrej relacji pomiędzy rodzeństwem największy wpływ ma postawa rodziców wobec dzieci-  czas poświęcany każdemu z nich, stawiane wymagania, sposób komunikowania swoich oczekiwań, docenianie zalet poszczególnych dzieci czy sposób rozwiązywania ich konfliktów i wyciągania konsekwencji. Duże znaczenie mają również : przywiązywanie wagi do celebrowania rodzinnych świąt i uroczystości, sposób spędzania wolnego czasu przez rodzinę, a także relacje pomiędzy rodzicami, partnerami. Dzieci bacznie się im przyglądają i wiele z obserwowanych zachowań przenoszą potem na brata czy siostrę.  Stosunki pomiędzy rodzeństwem są też zależne od ich wieku rozwojowego- przekształcają się z biegiem lat; mogą też ulec przemodelowaniu, gdy zmieni się sytuacja życiowa rodziny.

Co na pewno umacnia dobre relacje pomiędzy rodzeństwem i  wpływa na pozytywny klimat w rodzinie:

• akceptująca postawa rodzica, opiekuna wobec każdego dziecka w rodzinie . Akceptacja okazywana dziecku to dla niego budulec poczucia bezpieczeństwa i własnej wartości. Dziecko akceptowane przez rodzica uczy się akceptować siebie i innych-a więc też brata, siostrę. Pamiętajmy-akceptacja osoby dziecka nie oznacza, że rodzic zgadza się (a więc akceptuje) na wszystko co dziecko robi. Mówimy dziecku np.- ” Ciebie kocham, ale nie zgadzam się, nie akceptuję, nie pozwalam na to byś….”)

• jasny, sprawiedliwy rozdział obowiązków domowych, dostosowany do wieku każdego dziecka w rodzinie i konsekwentne egzekwowanie go przez rodziców. Pomocny może być wspólnie sporządzony grafik, umieszczony w widocznym miejscu w mieszkaniu, modyfikowany w miarę potrzeb.

• indywidualne docenianie zalet, osiągnięć i starań każdego dziecka w rodzinie; unikanie dawania za przykład brata, czy siostry ( „Jeśli on może, to dlaczego Ty nie możesz?”), bo to generuje negatywne emocje, sprzyja powstawaniu konfliktów pomiędzy rodzeństwem, może zakłócać kształtowanie samooceny, tak u jednej, jak  i drugiej strony (zawyżenie-zaniżenie).

• sprawiedliwe traktowanie rodzeństwa, unikanie faworyzowania jednego z nich. Sprawiedliwie nie oznacza jednakowo, bo dzieci mają różne potrzeby wynikające z etapu ich rozwoju oraz posiadanych cech fizycznych czy osobowych i różne są też ich możliwości. Istotne jest, by żadne dziecko w rodzinie nie czuło się pomijane przez rodziców, mniej dla nich ważne.

• angażowanie rodzeństwa do działań wymagających współpracy, aby dzieci mogły się przekonać, że razem można coś osiągnąć znacznie szybciej i więcej niż w pojedynkę. A ile z tego mogą mieć satysfakcji!! Płaszczyzną do współpracy może być np: wspólna pasja, wzajemna pomoc w nauce, pomoc w robieniu większych zakupów, posiłków czy planowanie rodzinnych wakacji.

• umiejętne postępowanie w obliczu konfliktów pomiędzy rodzeństwem. Konflikty te są nieuniknione, ponieważ dzieci mogą mieć odmienne temperamenty, potrzeby, zapatrywania. Spełniają one ważną funkcję rozwojową, bo biorąc w nich udział dzieci nawzajem lepiej się poznają, uczą się trudnej sztuki komunikacji, mediacji. Pozwólmy zatem rodzeństwu samodzielnie rozwiązywać spory, nie wchodźmy w rolę arbitra opowiadającego się po jednej ze stron-wkraczajmy wtedy, gdy konflikt przerodzi się w agresję-słowną, fizyczną. Dajmy dzieciom przestrzeń do ochłonięcia z emocji i zachęćmy ich do zawarcia kompromisu, pomagajmy w mediacji.

• pokazywanie dzieciom- swoim przykładem,  że przyznanie się do błędu, przeproszenie za wyrządzoną komuś przykrość nie jest oznaką słabości, dyshonoru lecz przejawem empatii, zrozumienia, dojrzałości.

• organizowanie rodzinnych aktywności-to może być wspólny spacer do ciekawych miejsc lub miejsc, które łączą się z jakimiś pozytywnymi wspomnieniami, piknik na łonie przyrody, gra planszowa, wspólne oglądanie jakiegoś programu telewizyjnego czy starych zdjęć rodzinnych lub cokolwiek innego, co zaangażuje całą rodzinę.

• celebrowanie rodzinnych tradycji i rytuałów-np. wspólne niedzielne śniadania, czy obiady, obchodzenie urodzin, ważnych rocznic rodzinnych, wspólne przygotowywanie posiłków. Ciekawą inicjatywą, służącą budowaniu dobrych relacji pomiędzy rodzeństwem  może też być założenie „Rodzinnej kroniki ważnych wydarzeń”, w której dokumentowane będą ważne wydarzenia z życia rodziny. Sięgniecie do niej po kilku latach z pewnością wzmocni poczucie wspólnoty w rodzinie,  pogłębi istniejące więzi.

• zasięganie opinii dzieci ( zwłaszcza tych już nieco starszych-nastoletnich) w sprawach ważnych dla rodziny. Nie kierujmy się znanym powiedzeniem, że „Dzieci i ryby głosu nie mają”. Wsłuchujmy się w głos swoich dzieci.

PAMIĘTAJMY:

Nigdy nie jest za późno na budowanie dobrych relacji pomiędzy swoimi dziećmi  lub odbudowanie relacji ze swoim dorosłym rodzeństwem. WARTO!!!!

Życzę dobrych  relacji i dobrych emocji w rodzinie

Krystyna Jokiel -psycholog szkolny